Z satysfakcją informujemy o zakończeniu wieloletniego projektu polegającego na restauracji historycznych organów z 1883 roku zlokalizowanych w kościele pw. Jana Chrzciciela w Mościskach. Instrument powstał w znanym i cenionym warsztacie budowy organów Ignacego i Aleksandra Żebrowskich ze Lwowa. Stanowi przykład najwyższych standardów sztuki organmistrzowskiej uwidocznionej w zastosowanych i kosztownych materiałach, sposobie wykonawczym oraz przyjętych rozwiązaniach technicznych.
W chwili objęcia opieką przez naszą Fundację opisywanych organów miały już one około 140 lat. Stan techniczny instrumentu nie przedstawiał wysokich wartości, do jakich pierwotnie był powołany, tj. do obsługi liturgicznej i koncertowej. Zależało nam, by przywrócić mu pierwotny blask i piękno, szczególnie dlatego, że do naszych czasów dotrwały oryginalne podzespoły, co w naszej opinii i opinii ekspertów stanowiło o jego niepodważalnej wartości.
Prace nad przywróceniem sprawności organom w Mościskach rozpoczęliśmy w roku 2021. Szczęśliwie dla naszego przedsięwzięcia w Katedrze Lwowskiej trwały wówczas bardzo podobne prace konserwatorskie, restauratorskie i rekonstrukcyjne przy organach Jana Śliwińskiego z 1899 r. realizowane przez Zakład Organmistrzowski „Ars Organum” z Głogusza koło Sulechowa z Polski. Dlaczego uznaliśmy to za szczęśliwy traf? Otóż udało ma się wówczas poznać i nawiązać współpracę z organmistrzem dyplomowanym, mgr. Adamem Olejnikiem, któremu i jego pracownikom powierzyliśmy zadanie odrestaurowania organów w Mościskach.
I etap prac przyniósł wiele wyzwań. „Ars Organum” zaplanował w nim prace konserwatorskie przy materiale piszczałkowym, tj. przy piszczałkach metalowych i drewnianych głosów labialnych, przy czym piszczałkom metalowym poświęcono 50% zakresu prac, a piszczałkom drewnianym 41%. Najpoważniejszym sprawdzianem było jednak zasilanie powietrzne. W jego przypadku przed rozpoczęciem prac przeprowadzony został proces badawczy instrumentów referencyjnych. Wymagał on odwiedzenia i przeprowadzenia wizji lokalnej organów I. Żebrowskiego w następujących miejscowościach: Paszyn (Polska), Wielowieś (Polska), Lwów (Ukraina) w tym: Katedra Lwowska, Kościół Jezuitów, Kościół Bernardynów, Kopyczyńce koło Tarnopola (Ukraina) oraz Barszczów (Ukraina). Wszystko po to, by przeprowadzić jak najbardziej wierną założeniom I. Zebrowskiego rekonstrukcję dwufałdowego miecha.
II etap, przeprowadzony w roku 2022, stanowił częściowo kontynuację rozpoczętych wcześniej prac. I tak: zrealizowano pozostałe 50% prac przy piszczałkach metalowych i 59% prac przy piszczałkach drewnianych głosów labialnych, następnie w zakresie zasilania powietrznego zrekonstruowano klinowe podawacze oraz dźwignie do systemu kalikowania. W ramach nowych prac dokonano częściowo naprawy, a częściowo rekonstrukcji piszczałek prospektowych, ponadto odrestaurowano wiatrownice sekcji manuałowej i pedałowej.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”.
